Wystawa o roli religii w życiu Sybiraków w białostockim Muzeum Pamięci Sybiru

Ekspozycję będzie można obejrzeć w tymczasowej siedzibie muzeum do połowy stycznia 2018 roku.

"Wystawa jest próbą refleksji nad rolą religii w życiu zesłanych na Sybir" - powiedziała kierowniczka działu wystaw w Muzeum Pamięci Sybiru Monika Szarejko. 

Zesłańcy potrzebowali symboli kultu religijnego w tej codziennej, zesłańczej rzeczywistości dlatego, aby podtrzymywać ducha wiary, radzić sobie z trudnościami życia codziennego i w Bogu widzieć nadzieję na powrót, na przetrwanie - mówiła Monika Szarejko. 

W ocenie Moniki Szarejko, Sybirakom trudno było praktykować wiarę, żyjąc w systemie zakładającym walkę z wszelkimi przejawami kultu religijnego. 

System komunistyczny zakładał totalną walkę z wiarą, religijnością, zwłaszcza w przypadku zesłańców, którzy stanowili znamię i ośrodek oporu wobec tej władzy. Dlatego religię tępiono niemal w zarodku - dodała Monika Szarejko.

Powiedziała, że celebrowanie wszelkich obrzędów religijnych było bardzo niebezpieczne, ale - jak podkreśliła - na tyle ważne dla zesłańców, iż podejmowali się tego niebezpieczeństwa. Zawieranie ślubów czy chowanie zmarłych w obrządku religijnym nie było możliwe, ale starano się dochować wszelkich obrządków. Mówiła, że pomagali w tym duchowni, którzy starali się pełnić swą posługę. 

Sytuacja zesłańcza, nie była normalną sytuacją, była wyrwaniem z domu rodzinnego, ze stron rodzinnych, z obyczajów, a jednak ta sfera sacrum pozostawała czymś bliskim i ta wiara w Boga, pozwalała przetrwać - powiedziała kierowniczka działu wystaw w Muzeum Pamięci Sybiru.

Pamiątki z przełomu XIX i XX oraz XX wieku

Na wystawę składają się pamiątki z przełomu XIX i XX oraz XX wieku. Podzielona jest ona na trzy części: pamiątki zabrane przez Sybiraków z domu rodzinnego, dewocjonalia wykonane na zsyłce i te nabyte podczas powrotów do kraju. Pamiątki zostały przekazane muzeum przez Sybiraków i ich potomków. To bardzo osobiste przedmioty, z którymi rodzinom nie jest łatwo się rozstać. Stąd - jak dodała - każdy taki przedmiot w zbiorach muzeum jest bardzo cenny.

Monika Szarejko mówiła, że najcenniejsze są te wykonane ręcznie, ale tych jest najmniej. To przede wszystkim pamiątki z pobytu na zsyłce, gdzie trzeba było znaleźć materiał i samemu je wykonać. Prezentowany jest m.in. krzyżyk wykonany na pamiątkę wstąpienia do armii gen. Andersa i modlitwy spisane ołówkiem na obrazku religijnym.

Własnoręcznie wykonany różaniec czy modlitewnik z haftowaną okładką

Wśród pamiątek zabranych przez Sybiraków na zsyłkę jest m.in. własnoręcznie wykonany różaniec czy modlitewnik z haftowaną okładką. Prezentowany jest też ryngraf patriotyczny, gdzie na stalowej tarczy wytłoczony został orzeł w koronie, a za pomocą nitów przymocowano płaskorzeźbę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Natomiast wśród pamiątek z okresu powrotu Sybiraków do kraju znalazły się fotografie, pocztówki, przewodniki po miejscach świętych.

Powstające w Białymstoku Muzeum Pamięci Sybiru będzie ogólnopolską placówką zajmującą się m.in. tematyką wywózek Polaków na Wschód. Władze miasta liczą, że gmach muzeum (w dawnym kompleksie wojskowym przy ul. Węglowej) powstanie w latach 2018-2019. Przetarg na budowę ma być ogłoszony jeszcze w grudniu.

źródło: PAP | red: sk, maj